ISO 48 Kauçuk, Vulkanize veya Termoplastik - Sertlik Tayini

Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından yayınlanan ISO 48 standardı, “Kauçuk, vulkanize veya termoplastik - Sertlik tayini” ana başlığı altında şu bölümlerden oluşmaktadır:

• Bölüm 1: Giriş ve rehberlik
• Bölüm 2: 10 IRHD ile 100 IRHD arasındaki sertlik
• Bölüm 3: Çok düşük kauçuk sertliği (VLRH) ölçeği kullanılarak ölü yük sertliği
• Bölüm 4: Durometre yöntemiyle girinti sertliği (Shore sertliği)
• Bölüm 5: IRHD cep ölçer yöntemiyle girinti sertliği
• Bölüm 6: IRHD yöntemiyle kauçuk kaplı silindirlerin görünen sertliği
• Bölüm 7: Shore tipi durometre yöntemiyle kauçuk kaplı silindirlerin görünen sertliği
• Bölüm 8: Pusey ve Jones yöntemiyle kauçuk kaplı silindirlerin görünen sertliği
• Bölüm 9: Sertlik test cihazlarının kalibrasyonu ve doğrulanması

ISO 48-1 standardında, vulkanize ve termoplastik kauçukların sertliğinin belirlenmesine yönelik rehberlik bilgileri sunulmaktadır. Bu standardın amacı, bir malzeme özelliği olarak sertliğin öneminin anlaşılmasını sağlamak ve uygun bir test yönteminin seçilmesine yardımcı olmaktır. Bu standardın amaçları doğrultusunda,

• Uluslararası kauçuk sertlik dereceleri (IRHD), “0” Young modülü sıfır olan malzemenin ve “100” Young modülü sonsuz olan bir malzemenin sertliğini temsil edecek şekilde seçilmiştir. Normal sertlik aralığının çoğunda şu iki koşul yerine getirilir: Bir uluslararası kauçuk sertlik derecesi, Young modülünde her zaman yaklaşık olarak aynı orantısal farkı temsil eder. Son derece elastik kauçuklar için IRHD ve Shore A ölçekleri karşılaştırılabilir.
• Standart sertlik ifadesi, standart kalınlıktaki ve belirtilen minimum yanal boyutlardan az olmayan test parçaları üzerinde ISO 48-2 standardında açıklanan prosedürler kullanılarak elde edilen uluslararası kauçuk sertlik derecelerinde sertliği ifade etmektedir.
• Görünür sertlik ifadesi, standart dışı boyutlardaki test parçaları üzerinde ISO 48-2 standardında açıklanan prosedürler kullanılarak elde edilen uluslararası kauçuk sertlik derecelerinde sertliği ifade etmektedir.

ISO 48-2 standardında, düz yüzeylerde vulkanize veya termoplastik kauçukların sertliğinin belirlenmesi için dört standart sertlik yöntemi ve kavisli yüzeylerin görünen sertliğinin belirlenmesi için dört görünür sertlik yöntemi açıklanmaktadır. Sertlik, uluslararası kauçuk sertlik derecelerinde (IRHD) ifade edilir. Bu sertlik yöntemleri, 10 IRHD ila 100 IRHD arasındaki sertlik aralığını kapsar.

Standart sertliğin belirlenmesine yönelik dört yöntem şunlardır:

• Metot N (normal test): Sertliği 35 IRHD ila 85 IRHD aralığında olan kauçuklar için
• Yöntem H (yüksek sertlik testi): Sertliği 85 IRHD ila 100 IRHD aralığında olan kauçuklar için
• Metot L (düşük sertlik testi): Sertliği 10 IRHD ila 35 IRHD aralığında olan kauçuklar için
• Metot M (mikrotest): Sertliği 35 IRHD ila 85 IRHD aralığında olan kauçuklar için uygundur

Görünür sertliğin belirlenmesine yönelik dört yöntem ((CN, CH, CL ve CM yöntemleri) sırasıyla N, H, L ve M yöntemlerinin modifikasyonlarıdır ve test edilen kauçuk yüzey kavisli olduğunda kullanılır.

ISO 48-3 standardında, çok düşük kauçuk sertliği ölçeği kullanılarak çok yumuşak vulkanize veya termoplastik kauçukların sertliğinin belirlenmesi için bir ölü yük yöntemi tanımlanmaktadır.

ISO 48-4 standardında, aşağıdaki ölçeklere sahip durometreler kullanılarak vulkanize veya termoplastik kauçuğun girinti sertliğini (Shore sertliği) belirlemek için bir test yöntemi açıklanmaktadır:

• Normal sertlik aralığındaki kauçuklar için A ölçeği
• Yüksek sertlik aralığındaki kauçuklar için D ölçeği
• Düşük sertlik aralığındaki kauçuklar ve hücresel kauçuklar için AO ölçeği
• Normal sertlik aralığındaki ince kauçuk test parçaları için AM ölçeği

ISO 48-5 standardında, uluslararası kauçuk sertlik derecelerinde (IRHD) kalibre edilmiş bir cep sertlik ölçer vasıtasıyla vulkanize veya termoplastik kauçuğun girinti sertliğini belirlemek için bir test yöntemi açıklanmaktadır. Bu tür sayaçların kullanımı, öncelikle kontrol amaçlıdır. Cep sertlik ölçeri bir desteğe sabitleyerek hassasiyeti artırmak mümkündür.

ISO 48-6 standardında, vulkanize veya termoplastik kauçuk merdane kapaklarının uluslararası kauçuk sertlik dereceleri (IRHD) cinsinden ifade edilen görünür sertliğin belirlenmesi için bir yöntem açıklanmaktadır. Bu yöntem prensipte ISO 48-2 standardında kauçuğun sertliğini belirlemek için kullanılan yöntemlere benzerdir, çünkü esasen belirli bir kuvvet altında çalışan küresel bir indentörün nüfuz etme derinliğini ölçmekten oluşur.

ISO 48-7 standardında, sadece orta hassasiyetin gerekli olduğu ölçümler için Shore sertliği ile ifade edilen, vulkanize veya termoplastik kauçuk silindir kapaklarının görünen sertliğinin belirlenmesi için bir yöntem tanımlanmaktadır. Kullanılan yöntem ve aparat esas olarak ISO 48-4 standardında açıklananlardır.

ISO 48-8 standardında, Pusey ve Jones girinti değeri olarak ifade edilen, vulkanize veya termoplastik kauçuk silindir kapaklarının görünen sertliğinin belirlenmesi için bir yöntem açıklanmaktadır. Pusey ve Jones plastometre aparatı, kauçuk yüzeyine belirli bir kuvvet altında bir indentörün girinti derinliğini ölçmek için kullanılır. Pusey ve Jones girinti değeri, sertliğin ters bir ölçümüdür, yani kauçuk ne kadar sertse Pusey ve Jones girinti değeri o kadar düşük olur.

ISO 48-9 standardında, A, D, AO ve AM tipi durometrelerin IRHD cep ölçüm cihazlarının, IRHD ölü yük aletlerinin ve çok düşük kauçuk sertlik ölçeğini kullanan sabit yük aletlerinin kalibrasyonu ve doğrulanması için prosedürler açıklanmaktadır.

Kuruluşumuz, çeşitli sektörlerdeki işletmeler için verdiği sayısız test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları arasında, eğitimli ve uzman bir kadro ve gelişmiş teknolojik donanımı ile, ISO 48 standardı kapsamında, kauçuk, vulkanize veya termoplastik için sertlik  tayinine yönelik test hizmetleri de vermektedir.