AATCC TM 20 Elyaf Analizi İçin Test Yöntemi: Nitel

Amerikan Tekstil Kimyacıları ve Renk Uzmanları Derneği (AATCC) tarafından yayınlanan “AATCC TM 20 Elyaf analizi için test yöntemi: nitel” standardında, Amerika Birleşik Devletleri’nde ticari olarak kullanılan tekstil liflerini tanımlamak için fiziksel, kimyasal ve mikroskobik teknikler açıklanmaktadır. Bu yöntemlerle lifler ham lif formunda incelenebilir veya iplikten veya kumaştan alınabilir.

Bu test yöntemleri, tekstil elyaf ürünleri tanımlama yasası ve diğer yasal düzenlemelerde ve “ISO 2076 Tekstil - Yapay elyaflar - Genel adlar” standardında tanımlandığı şekilde genel elyaf tiplerini tanımlamak için kullanılabilir. Elyaf karışımlarında yüzdeleri belirlemek için nicel yöntemler, “AATCC Test yöntemi 20A Elyaf analizi: nicel” standardı kapsamındadır. Test yöntemleri, genel sınıflandırmalara göre gruplandırılmış ve standartta gösterilen lifler için geçerlidir.

Bu test yöntemi, bir lif türünü tanımlamak için birlikte kullanılması gereken bir dizi prosedür içerir: mikroskobik inceleme, çözücülerde çözünürlük, erime noktası, kırılma indisi ve mikro-Fourier dönüşümlü kızılötesi spektroskopisi. Belirli lifleri tanımlamak için bazı prosedürlerin diğerlerinden daha etkili olduğu bilinmektedir. Örneğin, mikroskobik inceleme doğal lifleri karakterize etmede özellikle yararlıdır. Uzunlamasına veya enine kesit görünümünü değiştiren bir dizi değişiklikle sıklıkla üretildikleri için insan yapımı liflerde dikkatli kullanılmalıdır. Ek olarak, insan yapımı lifler bazı veya hiç matlaştırıcı veya diğer katkı parçacıkları içerebilir. Belirli bir türdeki filamentler boyut veya enine kesit şekli bakımından farklılık gösterebilir. Bireysel filamentler aynı veya farklı genel türlerde iki veya daha fazla bileşen kesitine sahip olabilir.

Doğal lifler bile tipik kesitte oldukça geniş bir çeşitlilik gösterir. Hiçbir belirli numune yayınlanan resimlere tam olarak benzemez. Herhangi bir numunedeki görünüm aralığını kapsayacak kadar yeterli sayıda lif incelenmelidir.

Liflerin başarılı bir şekilde tanımlanması, deneyime ve liflerle ilgili aşinalığa bağlıdır. Bilinmeyen bir lifin tanımlanması, referans standartları olarak kullanılan uygun şekilde tanımlanmış liflerle karşılaştırma yapılarak en iyi şekilde yapılır. Bu nedenle, karşılaştırmalı tanımlama için kullanılabilecek her genel lif sınıfından en az bir temsili lif örneğinin mevcut olması arzu edilir.

Bu test yöntemi, yaygın elyaf türlerinin genel sınıflandırmasını belirlemek için araçlar sağlar. Bu yöntemde tanımlanmayan elyaflarla uğraşırken veya aynı genel türdeki farklı tedarikçilerin ürünlerini ayırt etmeye çalışırken olduğu gibi özel durumlarda, elyaf tanımlaması hakkında standart metinlere veya yapay elyaf tedarikçileri tarafından yayınlanan teknik bültenlere başvurulmalıdır.

• Bu testlerde kullanılan başlıca ekipman şunları içerir:
• 100-500× büyütme elde etmek için eşleşen objektifler ve göz mercekleri bulunan ve bir polarizatör ve analizörle donatılmış bileşik mikroskop.
• Cam slaytlar ve kapak camları.
• Diseksiyon iğneleri.
• Küçük makas ve ince cımbız.
• Şu sayılanlardan birindeki gibi bir kesit alma cihazı:
  • Paslanmaz çelik levha (2,54 × 7,62 × 0,0254 cm boyutlarında ve 0,09 cm çapında deliklerle delinmiş) ve 0,016 cm çapında yumuşak bakır mıknatıs teli.
  • Mikrotom (el).
• Jilet (keskin, ince, tek kenarlı veya çift kenarlı, tutuculu).
• Yoğunluk gradyan tüpü (yaklaşık 2,5 cm çapında ve 45 cm uzunluğunda, alt kısmı mühürlü ve üstte nem alımını veya çözücülerin buharlaşmasını önlemek için 24/40 standart konik birleştirmeli cam kapaklı cam).
• Isıtılmış bir blok, termometre gibi sıcaklık ölçüm cihazı ve ısıtma hızını kontrol etme ve numuneyi düşük büyütmede görüntüleme araçlarından oluşan erime noktası cihazı (bu cihazın 100-300 derece veya daha fazla bir aralığı ve tüm aralıkta artı/eksi 1 derecelik bir doğruluğu olmalıdır).
• Mikro-FTIR cihazı.
• Diferansiyel taramalı kalorimetre.

Tanımlama için temsili bir numune elde etmek için şunları göz önünde bulundurmak gerekir:

• Numune gevşek elyaf veya iplikse, sadece bir elyaf içerebilir veya iki veya daha fazla elyafın sıkı bir karışımı olabilir.
• Bir iplik örneği, iki veya daha fazla ipliğin bir katı veya sarılı çekirdek karışımı olabilir. Bu iplikler sırayla aynı veya farklı olabilir ve kendileri bir elyaf karışımı içerebilir.
• Dokuma veya örme kumaşlar, tek bir elyaf türünden veya birden fazla elyaf türünden yapılmış ipliklerden yapılabilir. Ayrıca, kumaşlar, kumaş yapısının uzunluk veya genişlik yönlerinde farklı bireysel elyaf türlerine veya birden fazla elyaf türüne sahip ipliklerle yapılabilir ve bu da ayrı bir analiz gerektirebilir.
• Farklı elyaf türleri aynı renge boyanabilir. Aksine, aynı elyaf türü, stok boyalı veya iplik boyalı malzemeleri karıştırarak veya modifiye edilmiş boyama özelliklerine sahip elyaflar kullanarak bitmiş üründe farklı renklerde görünebilir.
• Seçilen numunelerin, incelenen ham elyaf, iplik veya kumaşın tüm örneğini temsil etmesi esastır.

Birçok durumda, bilinmeyen bir elyafın kimliği ön işlem yapılmadan belirlenebilir. Nişasta, mum, yağ veya diğer kaplamaların varlığı elyafın görünümünü engellediğinde, yabancı maddeleri çıkarmak için ılık ila sıcak damıtılmış suda ısıtmak gerekebilir. Bu işe yaramazsa, organik çözücüler, yüzde 0,5 hidroklorik asit veya yüzde 0,5 sodyum hidroksit ile yabancı maddeler çıkarılır. Naylon gibi bazı elyaflar asitle, ipek ve yün gibi bazıları ise kostik işlemle hasar görür.

Kuruluşumuz, bilim ve teknoloji alanında dünyada yaşanan gelişmeleri yakından takip eden ve sürekli kendini geliştiren güçlü bir çalışan kadrosuna sahiptir. Çeşitli sektörlerdeki işletmeler için verilen çok sayıda test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları arasında, “AATCC TM 20 Elyaf analizi için test yöntemi: nitel” standardına uygun test hizmetleri de bulunmaktadır.