SNV 195 651 Tekstil - Bitirmelere Göre Koku Çıkarımının Belirlenmesi

İsviçre Standardizasyon Birliği (SNV) tarafından geliştirilen “SNV 195 651 Tekstil - Bitirmelere göre koku çıkarımının belirlenmesi” standardında, sıcaklık ve iklimin etkisi altında koku davranışının değerlendirilmesine yönelik bir prosedür açıklanmaktadır.

Esas olarak tekstil tabanlı döşemeler, döşendikten bir süre sonra az veya çok algılanabilir bir koku yayarlar. Bu koku, döşeme malzemesinin kendi kokusudur ve döşeme işleminden bir süre sonra belirgin bir şekilde azalmaya başlar ve kaybolur. Sadece zemin döşemelerinde değil, yataklar, koltuk ve kanepeler ve geniş kaplamalı ürünlerde de benzer bir koku yayılır ve bir üre sonra kaybolur.

Gelişmiş laboratuvarlarda gerçekleştirilen koku testleri ile bu tür kokuları tespit etmek ve niteliğini belirlemek mümkün olmaktadır. Koku testlerinde başvurulan standartlardan biri de SNV 195 651 standardıdır. Bu testlerde hem teslimat anında hem de depolandıktan sonra alınan numuneler, sıcaklık, nem ve zaman parametreleri dikkate alınarak analiz edilmektedir.

Testlerde koku yoğunluğu, bu konunun uzmanı en az altı kişi tarafından ve birbirinden bağımsız olarak değerlendirilmektedir. Bu değerlendirmede şu ölçüt kullanılmaktadır:

• 1 = Kokusuz
• 2 = Güçsüz koku
• 3 = Ortalama koku
• 4 = Güçlü koku
• 5 = Çok güçlü koku

Değerlendirme yapılırken çoğu zaman ara dereceler de kullanılmaktadır.

Tekstil ürünlerinin üretilme süreçlerinden kaynaklanan yağlı, gresli veya boyar maddeli kokuların giderilmesi veya bu ürünlere koku verilmesi için kullanılan koku maddeleri, bu standardın kapsamı dışındadır.

Duyusal ölçümler, koku dedektörü olarak insan burnunu kullanır ve doğrudan insanların deneyimlediği kokuların özellikleri ile ilgilidir. Esasen duyusal ölçüm teknikleri iki kategoriye ayrılır:

• Burnu bazı enstrümanlarla birleştiren nicel ölçümler
• Burnun başka bir cihaz olmadan kullanıldığı parametrik ölçümler

Enstrümantal duyusal ölçümler, koku konsantrasyonlarını belirlemek için koku örneğini hassas oranlara göre kokusuz hava ile seyrelten ve olfaktometre adı verilen bir cihaz ile birlikte insan burnunu kullanır. Olfaktometrik ölçümleri etkileyecek değişkenler olfaktometre tasarımı, test prosedürü, gözlemcilerin farklı hassasiyetleri, veri kalitesi ve ölçüm belirsizliğidir.

• Parametrik duyusal ölçümler, belirli bir ekipman gerektirmediği için nispeten düşük maliyetle hızlı bir şekilde elde edilebilme avantajına sahiptir. İyi eğitimli personel için bile koku algısındaki çeşitlilik nedeniyle sonuçların yorumlanmasına özel dikkat gösterilmelidir. Öznel olarak ölçülebilen parametreler arasında koku karakteri, koku yoğunluğu ve hedonik ton bulunur.
• Koku karakteri, sıklıkla koku kalitesi olarak adlandırılır, nominal bir ölçüm ölçeğidir. Kokular, tanımlayıcı terimlerin standart bir listesi olan bir referans sözlüğü kullanılarak karakterize edilebilir. Algılanan koku yoğunluğu, kokunun tanıma eşiğinin üzerindeki bağıl gücüdür. Koku yoğunluğu, tanımlayıcı kategori ölçekleri, büyüklük tahmini ve referans ölçekleri dahil olmak üzere çeşitli yöntemler kullanılarak ölçülür. Genellikle 3-10 kategori kullanan çeşitli ölçekler vardır ve panelistler, numunenin yoğunluğunu belirtilen ölçeğe göre değerlendirmelidir. En yaygın uygulanan ölçek, hiç koku olmamasından çok güçlü kokuya kadar altı kategori sayar.
• Hedonik ton, bir koku maddesinin hoşluğunu ve nahoşluğunu tanımlar. Hedonik koku tonunun belirlenmesi için bir yöntem standardize edilmiştir. Seyreltmeler bir olfaktometre aracılığıyla panelistlere sunulur. Panelist bir koku tespit ederse, algılanan konsantrasyonun hedonik koku tonu, “son derece nahoş”, “ne hoş ne nahoş” ve “son derece hoş” arasında değişen bir kategori ölçeğine göre değerlendirilir.

Kuruluşumuz, çeşitli sektörlerdeki işletmeler için verdiği sayısız test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları arasında, eğitimli ve uzman bir kadro ve gelişmiş teknolojik donanımı ile, “SNV 195 651 Tekstil - Bitirmelere göre koku çıkarımının belirlenmesi” standardında tanımlanan test hizmetleri de vermektedir.