EN 25077 Tekstil - Yıkama ve Kurutmada Boyutsal Değişimin Belirlenmesi

Bir Avrupa standardı olan “EN 25077 Tekstil - Yıkama ve kurutmada boyutsal değişimin belirlenmesi” standardında, belirtilen yıkama ve kurutma prosedürlerinin uygun bir kombinasyonuna tabi tutulduğunda kumaşların, giysilerin ve diğer tekstil ürünlerinin boyut değişiminin belirlenmesine yönelik bir yöntem açıklanmaktadır. Tekstil ürünleri veya deforme olabilen malzemeler söz konusu olduğunda, sonuçların yorumlanmasında mümkün olan tüm dikkatin gösterilmesi gerekir.

Prensip olarak numune, belirtilen standart atmosferde şartlandırılır ve uygun yıkama ve kurutma prosedürlerine tabi tutulmadan önce ölçülür. Numunenin kurutulması, şartlandırılması ve yeniden ölçülmesinden sonra boyutlardaki değişiklikler hesaplanır.

Bu yöntemim uygulanmasında kullanılan cihaz ve reaktifler, ISO 3759 ve ISO 6330 standartlarında belirtildiği gibidir.

Ön koşullandırma ve test için gereken atmosferik koşullar ISO 139 standardında açıklanmıştır.

Test numunelerinin seçimi, boyutları, işaretlenmesi ve ölçülmesi “ISO 3759 Tekstil - Boyut değişiminin belirlenmesi için kumaş numunelerinin ve giysilerin testlerde hazırlanması, işaretlenmesi ve ölçülmesi” standardında belirtilmiştir. Test edilecek numune sayısı, gerekli sonuçların kesinliğine göre belirlenir. Bu test yönteminde, her numuneden dört numunenin test edilmesi ve bu numunelerin yıkama yükü başına iki numune (çalışma başına tekrar) olmak üzere iki ayrı yıkama yükünde yıkanması önerilir. Bazı durumlarda, dört numunenin test edilmemesi istenebilir, bazı durumlarda daha az numune kullanılabilir.

Numuneler ISO 3759 standardında belirtilen prosedüre göre ön şartlandırıldıktan, şartlandırıldıktan ve ölçüldükten sonra, uygun şekilde orijinal uzunluk ve genişlik boyutları belirlenir. İlgili taraflar arasında kararlaştırıldığı takdirde, ISO 6330 standardında belirtilen prosedürlerden birine göre numuneler yıkanır ve kurutulur. Yıkama ve kurutmadan sonra, numuneler şartlandırılır ve ölçülür ve ISO 3759 standardında belirtilen prosedüre göre numunelerin boyutsal değişimi hesaplanır.

ISO 3759 standardındaki düzenlemeye uygun olarak hem uzunluk hem de genişlik yönlerinde boyutlardaki ortalama değişimler standart içinde verilen formüllere göre hesaplanır. Ortalama boyut değişiklikleri en yakın yüzde 0,5’e kadar ifade edilir. Boyutun eksi işareti azaldığını (büzülme) veya artı işareti arttığını (uzama) belirtir.

Test raporu şunları içermelidir:

• Bu standardın numarası ve yılı
• Yıkanmış ve kurutulmuş numune sayısı
• ISO 6330 standardına göre yıkama ve kurutma için kullanılan prosedür
• Kumaş numuneleri için, uzunluktaki (çözgü veya şerit) ortalama boyut değişimi ve genişlikteki (atkı veya şerit) ortalama boyut değişimi en yakın yüzde 0,5’e kadar
• Giysiler için, test edilen giysinin tanımı, markası ve boyutu
• Giysiler için, her ölçüm pozisyonunun yeterli tanımı ve her test edilen giysi için her pozisyondaki en yakın ortalama boyut değişimi.

Bu standart “ISO 5077 Tekstil - Yıkama ve kurutmada boyutsal değişimin belirlenmesi” standardına dayanmaktadır. EN ISO 25077 standardı, test yöntemlerindeki gelişmeleri yansıtmakta ve tekstillerdeki boyut değişikliklerini değerlendirmek için daha kapsamlı yönergeler sağlamaktadır.

Bu standart önemlidir çünkü yıkamadan sonra tekstil kumaşlarının ve giysilerin boyutsal kararlılığını (büzülme veya uzama) değerlendirmek için tek tip bir yöntem sağlar. Bu, tekstil ve giyim endüstrilerinde tutarlılık ve kalite kontrolü sağlar. Bu standart, şu nedenlerle önemli görülmektedir:

• Ürün kalitesini sağlar: Yıkandıktan sonra aşırı çeken kumaşlar, kötü uyuma veya müşteri memnuniyetsizliğine yol açabilir. Bu standart, üreticilerin gerçek hayattaki yıkama koşulları altında kumaş performansını değerlendirmesine ve kontrol etmesine yardımcı olur.
• Endüstriler arası standardizasyon sağlar: Farklı üreticilerden ve ülkelerden gelen malzemeler arasında tutarlı karşılaştırmalar sağlayan, küresel olarak tanınan, tekrarlanabilir bir test yöntemi sunar. Bu standart, dünya çapındaki tekstil laboratuvarları, markalar ve sertifikasyon kuruluşları tarafından kullanılır.
• Etiketleme ve bakım talimatlarını destekler: Bu standardın testlerinden elde edilen sonuçlar, uygun bakım sembollerini ve talimatlarını, örneğin yıkama sıcaklığı sınırlarını belirlemeye yardımcı olur. Son kullanıcıların giysileri önemli bir hasara veya büzülmeye neden olmadan nasıl yıkayacaklarını bilmelerini sağlar.
• Uyumluluğu ve ticareti kolaylaştırır: Özellikle moda, ev tekstili ve teknik kumaşlarda olmak üzere birçok endüstri spesifikasyonunda ve tedarik sözleşmesinde bu testler gereklidir. Bu testleri hem işletmeden işletmeye (B2B) hem de işletmeden tüketiciye (B2C) bağlamlarında kalite güvencesi, ihracat gereksinimleri ve müşteri memnuniyeti için önemlidir.

Kısaca bu test yöntemi, çözgü (uzunlamasına) ve atkı (enine) yönlerinde bir tekstil ürününün büzülme veya büyüme değerlerini belirler. Test sonuçları genellikle boyutsal değişimin yüzdesi olarak raporlanır. Tekstil üreticileri, giysi üreticileri, test laboratuvarları, perakendeciler ve markalar ve düzenleyici ve standart kuruluşları bu standardı kullanır.

Genel olarak test şu adımlarda gerçekleştirilir:

• Numune hazırlama: Her biri en az 500 mm x 500 mm veya uygulamaya bağlı olarak standart bir kumaş örneği olan 3 test numunesi kesilir.
• Değişiklikleri ölçmek için her numuneye kalıcı olmayan mürekkep veya dikiş ipliği kullanarak referans noktaları işaretlenir. Tipik olarak, numune başına üç çözgü (uzunlamasına) ve üç atkı (enine) mesafesi işaretlenir. İşaretler arasındaki mesafe genellikle 250 mm’dir.
• Yıkama: Numuneler, standart ev tipi yıkama ve kurutma prosedürlerini tanımlayan ISO 6330 standardına göre yıkanır. Parametreler şunları içerir: çamaşır makinesi tipi, sıcaklık (örneğin 40 derece, 60 derece), kullanılan deterjan, mekanik etki seviyesi, çevrim sayısı.
• Kurutma: Örneklemeleri seçilen standart kurutma yöntemi kullanılarak kurutulur: ipte kurutma (asarak kurutma), düz kurutma, tamburlu kurutma (düşük veya yüksek sıcaklık). Kullanılan yıkama ve kurutma yöntemi açıkça bildirilmelidir, çünkü farklı yöntemler sonuçları etkiler.
• Ölçüm: Standart atmosfer koşulları altında kurutmadan sonra referans noktaları arasındaki mesafeler ölçülür (ISO 139 standardına göre 20 derece artı/eksi 2 derece sıcaklık ve yüzde 65 artı7eksi yüzde 4 bağıl nem). Önceki ve sonraki ölçümler karşılaştırılır.
• Boyutsal değişimin hesaplanması: Her yön için (çözgü ve atkı), standart içinde verilen formül kullanılır.

Yıllardır çok geniş bir yelpazede gerçekleştirdiği test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları ile her sektörden işletmelere destek olmaya çalışan kuruluşumuz, bilim ve teknoloji alanında dünyada yaşanan gelişmeleri yakından takip eden ve sürekli kendini geliştiren güçlü bir çalışan kadrosuna sahiptir. Bu çerçevede işletmelere “EN 25077 Tekstil - Yıkama ve kurutmada boyutsal değişimin belirlenmesi” standardına uygun test hizmetleri de verilmektedir.