Bir Avrupa standardı olan “EN 12127 Tekstil - Kumaşlar - Küçük numuneler kullanılarak birim alan başına kütle tayini” standardında, standart atmosferde veya fırında kurutularak test edilen küçük numuneler kullanılarak birim alan başına kütlenin belirlenmesine yönelik yöntemler açıklanmaktadır. Bu yöntemler dokuma ve örme kumaşlar için geçerlidir. Ayrıca, diğer tekniklerle üretilen kumaşlar için de geçerli olabilir.
Birim alan başına kütlenin belirlenmesi için bu yöntem, şartlandırılmış veya fırında kurutulmuş haldeki küçük kumaş numunelerinin ölçümüne dayanmaktadır. Diğer olası yöntemler, “ISO 3801 Tekstil - Dokuma kumaşlar - Birim uzunluk başına kütle ve birim alan başına kütle tayini” standardında yer almaktadır.
Bu standardın amaçları doğrultusunda birim alan başına kütle terimi, bilinen bir kumaş alanının kütlesinin, o alana bölünmesiyle elde edilen, metrekare başına gram cinsinden ifade edilen değeri ifade eder.
Prensip olarak kumaş numunesi gevşek halde şartlandırılır, numuneler kesilir ve şartlandırılmış veya fırında kurutulmuş halde tartılır ve birim alan başına kütle hesaplanır.
Numuneler, kumaşın malzeme spesifikasyonunda belirtilen prosedüre uygun olarak veya ilgili taraflar arasında kararlaştırıldığı şekilde seçilir. Uygun bir malzeme spesifikasyonunun bulunmaması durumunda, uygun bir numune alma prosedürüne örnek standart ekinde verilmiştir (Ek A).
Bir laboratuvar numunesinden test numunesi seçme örneği Ek B’de verilmiştir. Katlanmış veya buruşuk alanları, kenarları ve kumaşı temsil etmeyen alanları olan test numunelerinden kaçınmak gerekir. Homojen olmayan kumaşlar için, ilgili taraflar arasında kararlaştırıldığı şekilde tanımlanacak çeşitli alanları temsil eden numuneler seçilir.
Giysilerden numune alınırken mümkünse, giysinin her bir farklı parçasından veya elemanından bir numune alınır. Örneğin uzun paçalı iç çamaşırları için, her bir bacaktan iki numune ve üst kısımdan bir numune alınır.
Testlerde kullanılan test ekipmanı EN 30012-1 standardına uygun olmalıdır. Genel olarak testlerde şu ekipman kullanılır:
Ön şartlandırma, şartlandırma ve test atmosferi, EN 20139 standardına uygun olmalıdır.
Kumaşların testten önce gevşek durumda olduğundan emin olmak önemlidir. Kumaşlar, burada belirtildiği gibi şartlandırma sırasında en az 24 saat boyunca düz ve gerilimsiz bir durumda tutulmalıdır. Örme kumaşlar, taraflar arasında kararlaştırıldığı üzere ek bir gevşetme işlemi gerektirebilir. Bu, test raporunda belirtilmelidir.
Kesme cihazı veya makas kullanarak ve kumaşın deformasyonunu önleyerek 100 cm2’den az olmamak üzere en az beş test numunesi kesilir. Kesme cihazını kullanırken, hesaplama için kesme cihazının alanı kullanılır. Makas kullanırken, her bir test numunesinin uzunluğunun üç, genişliğinin ise üç ölçümü en yakın 1 mm’ye yuvarlanır. Uzunluk ve genişliğin ortalama değerlerinden, her bir test numunesinin kesim alanı hesaplanır ve sonuç üç anlamlı basamağa yuvarlanır. Hesaplama için bu ölçülen alan kullanılır.
Test için standart atmosferde kütle belirlenirken, her bir test numunesi tartılır ve her bir değer en yakın 1 mg’a yuvarlanarak kaydedilir.
Fırında kurutulmuş kütle belirlenirken, fırın 105 derece artı/eksi 3 dereceye önceden ısıtılır. Test numuneleri tek tek tartım şişelerine yerleştirilir, şişeler kapakları yanlarında olacak şekilde fırına yerleştirilir ve sabit kütleye ulaşana kadar kurutulur. Bu sabit kütle, en az 40 dakikalık bir kurutma süresiyle ayrılmış ardışık tartımlarda yüzde 0,1’den fazla kütle değişimi meydana gelmediğinde elde edilmiş kabul edilir.
Deneyimler, çoğu tekstil kumaşı için dört saatlik bir kurutma süresinin yeterli olduğunu göstermiştir. Kurutma işleminden sonra tartım şişelerinin kapakları kapatılır ve şişeler bir desikatörde soğutulur. Şişedeki numune ve sadece şişenin kendisi tartılır ve her değer kaydedilir. Her test numunesinin fırında kurutulmuş kütlesi hesaplanır. Her test numunesi için, standart içinde verilen formül kullanılarak birim alan başına kütle gram/metrekare cinsinden hesaplanır. Ortalama birim alan başına kütle gram/metrekare cinsinden hesaplanır ve sonuç üç anlamlı basamağa yuvarlanır. Gerekirse, en yakın yüzde 0,1’e kadar olan varyasyon katsayısı, yüzde 95 güven aralıkları ve minimum ve maksimum değerler üç anlamlı basamağa yuvarlanarak hesaplanır.
EN 12127 standardı şu nedenlerle önemli bulunmaktadır:
Genel olarak EN 12127 standardı şu alanlarda yaygın kullanılır:
Yıllardır çok geniş bir yelpazede gerçekleştirdiği test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları ile her sektörden işletmelere destek olmaya çalışan kuruluşumuz, bilim ve teknoloji alanında dünyada yaşanan gelişmeleri yakından takip eden ve sürekli kendini geliştiren güçlü bir çalışan kadrosuna sahiptir. Bu çerçevede işletmelere “EN 12127 Tekstil - Kumaşlar - Küçük numuneler kullanılarak birim alan başına kütle tayini” standardına uygun test hizmetleri de verilmektedir.
Randevu almak, daha detaylı bilgi edinmek yada değerlendirme talep etmek için formumuzu doldurarak size ulaşmamızı isteyebilirsiniz.
EUROLAB , raporlama ve belgelendirme faaliyetlerini, United Accreditation Foundation (UAF), Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK), Enterprise Accreditation Foundation (EAF) kuruluşundan sağladığı akreditasyona dayanarak sürdürmektedir. Enterprise Accreditation Foundation (EAF), aynı zamanda Birleşmiş Milletler (UN GLOBAL COMPACT) imzacısıdır.
