ISO 811 Tekstiller - Su Penetrasyonuna Karşı Direncin Belirlenmesi - Hidrostatik Basınç Testi

Uluslararası Standartlar Teşkilatı (ISO) tarafından yayınlanan “ISO 811 Tekstiller - Su penetrasyonuna karşı direncin belirlenmesi - Hidrostatik basınç testi” standardında, kumaşların suya nüfuz etme direncini belirlemek için hidrostatik basınç yöntemi açıklanmaktadır. Bu yöntem, suya dayanıklı veya su itici bir kaplama uygulanmış olsun veya olmasın, suya dayanıklı olması amaçlanan her türlü kumaş için geçerlidir.

Prensip olarak bir kumaş tarafından desteklenen hidrostatik basınç, suyun kumaştan geçmesine karşı direncin bir ölçüsüdür. Bir numune, standart koşullar altında, üç yerde nüfuz oluşana kadar kumaşın bir tarafında sürekli artan bir su basıncına tabi tutulur. Suyun üçüncü yerde kumaşa nüfuz ettiği basınç not edilir. Su basıncı, test numunesinin altından veya üstünden uygulanabilir. Seçilen alternatif, test raporunda belirtilmelidir. Sonuç, kısa veya orta süreli su basıncına maruz kalan kumaş ürünlerinin davranışıyla doğrudan ilgilidir.

Testlerde kullanılan su, ISO 3696 standardına göre 3. sınıf sudur. Su, test numunesi ile 20 derece artı/eksi 2 derece veya 27 derece artı/eksi 2 derecede temas halindedir. Seçilen alternatif, test raporunda belirtilmelidir. Daha yüksek sıcaklıkta su kullanımı, daha düşük hidrostatik kafa değerleri verir, bu etkinin büyüklüğü kumaştan kumaşa değişebilir.

Bu testlerde, alışılmış laboratuvar aparatı yanı sıra şu ekipman kullanılır:

• Kumaş kelepçesi: Kumaş numunesi şu şekillerde kelepçelenmelidir:
  • Yatay olacak ve şişkin olmayacak şekilde
  • Kumaşın 100 cm2 bir alanı kumaşın altından veya üstünden sürekli artan su basıncına maruz kalacak şekilde
  • Test süresi boyunca kelepçelerden su sızmayacak şekilde
  • Numune kelepçelerde kaymayacak şekilde
  • Numunenin kelepçelenmiş kenarında herhangi bir penetrasyon eğilimi en aza indirilecek şekilde

Bazı aparat formlarında, kelepçelerin uygun kalitede kauçukla kaplanması önerilir. Suyun sızmasını önlemek için kelepçelerin etrafına sızdırmazlık mumu kullanmak faydalı olabilir.

• Su basıncındaki artışı ölçme mekanizması: Su basıncındaki artış oranı 10 cm H2O/dak artı/eksi 0,5 cm H2O/dak veya 60 cm H2O/dak artı/eksi 3 cm H2O/dak olmalıdır. Farklı oranlarla elde edilen sonuçlar aynı olmayabilir. Seçilen alternatif oran test raporunda belirtilmelidir. Su basıncının daha yüksek oranda artması, yüksek su direncine sahip kumaşların test edilmesinde daha uygundur.
• Manometre (elektronik olmayan manuel ekipman tipleri için): Kullanılıyorsa manometrenin doğruluğu test raporunda belirtilmelidir. Kullanılıyorsa şu koşullar geçerlidir.
  • Uygun aralıkta bir manometre sağlanması gereklidir. 1 m H2O’ya kadar basınç sağlayan bir manometre, gabardinlere benzer yapıdaki kumaşlar için uygundur. Daha yakın yapıdaki kumaşlar için 2 m H2O’ya kadar basınç sağlayan bir manometre kullanılması tavsiye edilir.
  • Manometre ile birlikte birden fazla test başlığı kullanılıyorsa, bunları ayrı ayrı ayırmak için araçlar sağlanmalıdır. Bu, üç yerden delinmiş test numuneleri boyunca yüksek oranda sızıntı olmasını önlemek içindir. Çoğu aparat türünde, böyle bir sızıntı, hala test edilen kalan numunelerdeki basınç artış oranını önemli ölçüde azaltabilir.

Koşullandırma ve test, ISO 139 standardına göre yapılmalıdır. Anlaşmaya varılırsa, koşullandırma ve test ortam sıcaklığında yapılabilir. Bu test gerçekleştirilirken laboratuvarda dietil eter gibi uçucu organik sıvıların buharlarının bulunması sonuçları etkileyebilir.

Kumaş teslim alındıktan sonra mümkün olduğunca az tutulmalı, keskin bir şekilde katlamaktan kaçınmalı ve şartlandırmanın dışında herhangi bir şekilde (örneğin ütüleyerek) işlemden geçirilmemelidir. Kumaşın farklı yerlerinden en az beş test örneği alınır, böylece numune aynı iplikleri içermez ve malzeme mümkün olduğunca eksiksiz temsil edilir. Kumaş, numuneler kesilmeden test edilebilir. Derin kırışıklıklar veya kat izleri olan alanlar test edilmemelidir.

Test edilen her numune için taze damıtılmış su sağlanır. Kullanılan cihaz, test için kullanılacak suyun test başlıklarında bulunduğu ve numune ile temas edecek şekilde yükseldiği tipteyse, test başlıklarındaki suyun yüzeyi, tercih sırasına göre belirtilen şu yollardan biriyle temizlenebilir:

• Test başlıkları boşaltılır ve yeterli miktarda taze damıtılmış su ile doldurulur.
• Damıtılmış suyun test başlıklarından taşmasına izin verilir, böylece suyun yüzeyi temizlenir. Suyun yüzeyi, parafin mumuyla yeni kaplanmış bir cam slaytla süpürülür.
• Damıtılmış suyun test başlıklarından taşmasına izin verilir, böylece suyun yüzeyi temizlenir.

Kelepçeleme yüzeylerinden tüm su silinir. Şartlandırılmış numune, kumaşın yüzü suyla temas edecek şekilde test başlığına kelepçelenir. Sıkıştırma, suyun test başlamadan önce numuneden zorla geçirilmeyeceği şekilde yapılmalıdır. Numune derhal artan su basıncına tabi tutulur. Suyun nüfuz ettiğine dair kanıt olup olmadığı sürekli olarak izlenir.

Suyun numunede ilk kez üçüncü sırada göründüğü basınç santimetre veya milibar olarak kaydedilir. Taraflar arasında kararlaştırılırsa, ilk damlanın görünümü raporlanabilir ve test raporunda belirtilmelidir. Basıncı kaydetme doğruluğu tabloda belirtildiği gibi olmalıdır.

Oluştuktan sonra büyümeyen çok ince damlacıkları hesaba katılmaz. Kumaşta aynı yerden geçen sonraki damlalar tek bir damla olarak sayılır. Suyun penetrasyonunun kelepçenin kenarında olup olmadığı not edilir ve böyle bir penetrasyonun gerçekleştiği tüm testler yetersiz olarak reddedilir. Tekrarlanabilir sonuçlar elde edilene kadar daha fazla numune test edilir.

Bu prosedür kalite kontrol için veya koruyucu giysilerde kullanılan bariyer özellikleri için geniş ürün iddialarını desteklemek için kullanılıyorsa, bu test yönteminde belirtilenlerden daha büyük veri kümelerinin uygun istatistiksel tasarımı ve analizi yapılmalıdır.

Test edilen numuneler için kaydedilen basınçların ortalaması hesaplanır.

Yıllardır çok geniş bir yelpazede gerçekleştirdiği test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları ile her sektörden işletmelere destek olmaya çalışan kuruluşumuz, bilim ve teknoloji alanında dünyada yaşanan gelişmeleri yakından takip eden ve sürekli kendini geliştiren güçlü bir çalışan kadrosuna sahiptir. Bu çerçevede işletmelere “ISO 811 Tekstiller - Su penetrasyonuna karşı direncin belirlenmesi - Hidrostatik basınç testi” standardına uygun test hizmetleri de verilmektedir.