ASTM D613-08 Dizel Yakıt Yağının Setan Sayısı için Standart Test Yöntemi

Amerikan Test ve Malzeme Kuruluşu (ASTM) tarafından yayınlanan “ASTM D613-08 Dizel yakıt yağının setan sayısı için standart test yöntemi” standardında, standart tek silindirli, dört zamanlı çevrimli, değişken sıkıştırma oranlı, dolaylı enjeksiyonlu dizel motor kullanılarak, dizel yakıt yağının keyfi bir setan sayısı ölçeği açısından değerlendirilmesine yönelik bir test yöntemi açıklanmaktadır. Setan sayısı ölçeği sıfır (0) ile 100 arasındaki aralığı kapsar, ancak tipik test 30 ile 65 setan sayısı aralığındadır.

Bu standardın amaçları doğrultusunda şu terimler ve tanımla geçerlidir:

• Kabul edilen referans değeri, karşılaştırma için üzerinde anlaşılan bir referans görevi gören ve şu şekilde türetilen bir değeri ifade eder:
  • Bilimsel ilkelere dayalı teorik veya yerleşik bir değer
  • Bazı ulusal veya uluslararası kuruluşların deneysel çalışmalarına dayalı atanmış veya onaylanmış bir değer
  • Bilimsel veya mühendislik grubunun himayesinde işbirlikçi deneysel çalışmalara dayalı bir fikir birliği veya onaylanmış bir değer.

Bu test yöntemi bağlamında, kabul edilen referans değerinin, Ulusal Değişim Grubu veya başka bir tanınmış değişim test kuruluşu tarafından tekrarlanabilirlik koşulları altında deneysel olarak belirlenen belirli referans malzemelerin setan sayısına uygulandığı anlaşılmaktadır.

• Setan sayısı, bir dizel yakıt yağının standartlaştırılmış bir motor testinde referans yakıtlarla karşılaştırılarak elde edilen ateşleme performansının bir ölçüsünü ifade eder. Bu test yöntemi bağlamında, ateşleme performansı, yakıt akış hızı, enjeksiyon zamanlaması ve sıkıştırma oranının kontrollü koşulları altında standart bir test motorunda belirlenen yakıtın ateşleme gecikmesi anlamına gelir.
• Sıkıştırma oranı, ön yanma odasını da içeren yanma odasının hacminin, pistonun alt ölü noktada olduğu ve pistonun üst ölü noktada olduğu karşılaştırılabilir hacme oranını ifade eder.
• Ateşleme gecikmesi, yakıt enjeksiyonunun başlangıcı ile yanmanın başlangıcı arasındaki krank açısı dönüş derecesi olarak ifade edilen zaman periyodudur.
• Enjeksiyon zamanlaması (enjeksiyon avansı), yanma döngüsünde, krank açısı derecesi olarak ölçülen, yanma odasına yakıt enjeksiyonunun başlatıldığı zamandır.
• Tekrarlanabilirlik koşulları, aynı operatör tarafından aynı ekipmanı kullanarak aynı laboratuvarda aynı test öğeleri üzerinde aynı yöntemle bağımsız test sonuçlarının kısa zaman aralıklarında elde edildiği koşullardır. Bu test yöntemi bağlamında, bir örnek yakıt üzerindeki iki derecelendirme arasındaki kısa zaman aralığı, aralarında başka bir örnek yakıt üzerinde en az bir derecelendirme elde etmek için gereken zamandan daha az olmamak üzere, ancak örnek yakıtta, test ekipmanında veya ortamda herhangi bir önemli değişikliğe izin verecek kadar uzun olmamak üzere anlaşılmaktadır.

Test uygulanırken, dizel yakıt yağının setan sayısı, standart çalışma koşulları altında bilinen setan sayısına sahip referans yakıt karışımları için yanma özelliklerinin bir test motorundaki yanma özellikleriyle karşılaştırılması ile belirlenir. Bu, numune ve iki braketleme referans yakıtının her biri için sıkıştırma oranını değiştirerek setan sayısının el çarkı okuması açısından enterpolasyonuna izin veren belirli bir ateşleme gecikmesi elde eden braketleme el çarkı prosedürü kullanılarak gerçekleştirilir.

Setan sayısı, sıkıştırma ateşlemeli motorlarda dizel yakıt yağının tutuşma özelliklerinin bir ölçüsünü sağlar. Bu test yöntemi, motor üreticileri, petrol rafinerileri ve pazarlamacıları tarafından ve yakıtlar ile motorların eşleştirilmesiyle ilgili birincil bir spesifikasyon ölçümü olarak ticarette kullanılır.

Setan sayısı, ön yanma odası tipi sıkıştırma ateşlemeli bir test motorunda sabit hızda belirlenir. Test motoru performansının tam ölçekli, değişken hızlı, değişken yüklü motorlarla ilişkisi tam olarak anlaşılmamıştır.

Bu test yöntemi, sentetikler, bitkisel yağlar ve benzerleri gibi alışılmadık yakıtlar için kullanılabilir. Ancak, bu tür malzemelerin tam ölçekli motorlardaki performansıyla ilişkisi tam olarak anlaşılmamıştır.

Örnek yakıtların ve referans yakıtların güneş ışığına veya floresan lamba UV emisyonlarına maruz bırakılmasından kaçınmak gerekir. Böylece setan sayısı derecelendirmelerini etkileyebilecek indüklenen kimyasal reaksiyonlar en aza indirilir. Bu yakıtların kısa bir süre için 550 nm’den daha kısa UV dalga boylarına maruz bırakılması setan sayısı derecelendirmelerini önemli ölçüde etkileyebilir. Setan test motorunun bulunduğu alanda bulunan belirli gazlar ve dumanlar setan sayısı test sonucu üzerinde ölçülebilir bir etkiye sahip olabilir. Bu test yöntemi, yakıt pompasına veya enjektör memesi yoluyla iletimine engelsiz yerçekimi akışına müdahale eden sıvı özelliklerine sahip dizel yakıt yağlarının derecelendirilmesi için uygun değildir.

Kuruluşumuz, çeşitli sektörlerdeki işletmeler için verdiği sayısız test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları arasında, eğitimli ve uzman bir kadro ve gelişmiş teknolojik donanımı ile, “ASTM D613-08 Dizel yakıt yağının setan sayısı için standart test yöntemi” standardında tanımlanan belgelendirme ve test hizmetleri de vermektedir.