Ulusal Yangından Korunma Kurumu (NFPA) tarafından geliştirilen “NFPA 68 Deflagrasyon havalandırma ile patlama koruması” standardında, binalarda, odalarda, depolarda ve ekipmanlarda toz veya gazların (buharların) patlamaları (deflagrasyonları) sonucu oluşan basınçları sınırlamak, yapısal veya mekanik hasarları önlemek veya azaltmak amacıyla havalandırma delikleri tasarımı ve kullanımına yönelik gereklilikler açıklanmaktadır.
Bu standart, bir muhafaza içerisinde meydana gelen bir patlama sonucu oluşan yanma gazlarını ve basınçları, yapısal ve mekanik hasarın en aza indirilmesi için tahliye eden cihaz ve sistemlerin tasarımı, konumu, kurulumu, bakımı ve kullanımı için geçerlidir.
Toz üreten operasyonlar varsa veya toz işleme ekipmanı üretiliyorsa ve özellikle bu toz kapalı alanlarda tutuluyorsa, patlama riskini anlamak gerekir. Alüminyumdan epoksi reçinesine ve mısıra kadar birçok toz türü, koşullar uygunsa patlayabilir.
Havalandırma delikleri, bir patlamanın neden olabileceği hasara karşı koruma sağlamanın bir yoludur. Bir işletme havalandırma delikleri içeren bir ekipman tasarlıyor veya kullanıyorsa, mutlaka NFPA 68 standardı hakkında bilgi sahibi olmak gerekir.
Patlayabilen toza “yanıcı toz” denir. Toz birikimlerini, tozu havaya uçuracak her şeyi ve tutuşma kaynaklarını ortadan kaldırmaya çalışılsa da risk her zaman mevcuttur. Bu nedenle, toz patlamalarına karşı hassas olan tüm ekipmanlar, verilen zararı en aza indirecek şekilde tasarlanmalıdır.
Ulusal Yangın Koruma Birliği (NFPA), yanıcı toz olaylarını yönetme yöntemlerinin mühendisliği konusunda çok fazla çalışma yapmıştır ve bunlar “NFPA 654-2020 Yanıcı partikül katıların üretimi, işlenmesi ve elleçlenmesinden kaynaklanan yangın ve toz patlamalarının önlenmesi” standardında yer almaktadır. Bu standart, yanıcı toz ortamları için NFPA 68 standardına atıfta bulunur.
Deflagration, son derece hızlı bir yanmadır ancak alev cephesi ses hızından daha yavaş hareket eder. Bir patlama ise daha hızlı ve daha şiddetli bir olaydır.
NFPA 68 standardının amacı, ekipman üreten firmaların havalandırma deliklerini ve ilgili cihazları toz toplayıcılara, püskürtmeli kurutuculara ve patlama riski olan diğer cihazlara dahil etmelerine yardımcı olmaktır. Uygun havalandırma deliklerinin tasarımı ve konumu, bunların kurulumu, bakımı ve kullanımı ile ilgilidir.
NFPA 68 standardının ele aldığı patlama tahliyesinin bazı özel yönleri şunlardır:
Yatay olarak havalandırırken deflektör plakaları kullanılır. Bunlar, bir ateş topunu yaralanmaya veya hasara neden olabileceği yerden uzağa, yukarıya doğru yönlendirir.
Patlama tahliye menfezlerinde kütle bir endişe kaynağıdır çünkü yüksek eylemsizlik, serbest bırakılmadan önce basıncın artmasına neden olur. NFPA 68 standardı panel eylemsizliğinin ihtiyaç duyulan panelin boyutu üzerindeki etkilerini ele alır. Esasen, daha yavaş etkili bir panel, gerekli korumayı sağlamak için daha büyük olmalıdır.
Havalandırma kanalları, bir yangın topunu binanın dışına yönlendirmek için kullanılır. Ancak, mümkün olduğunca bükülmelerden kaçınmalı ve uygun bir kesite sahip olmalıdırlar.
Alev tutma ve partikül tutma sistemleri havalandırma kanallarına bir alternatiftir. Ekipman yerleşimi dışarıya havalandırmayı pratik hale getirmiyorsa bunlara ihtiyaç duyulabilir.
Kanal sistemine monte edilen vanalar ve damperler gibi izolasyon cihazları, bir patlamanın sisteme yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir. Bunlar genellikle bir patlamayı algılayan basınç veya sıcaklık sensörleri tarafından tetiklenir.
NFPA 68 standardı, alev alma havalandırması olan ekipman işleten işletmelerin, sahip oldukları cihazlar hakkında kapsamlı dokümantasyonun yanı sıra muayene ve bakım kayıtlarını tutmasını gerektirir.
NFPA 68 standardı ilk olarak bir kılavuz olarak tanıtılmış, arkasından bir standart haline getirilmiştir. Bu standart ile uyumlu olmak zorunlu değildir. Ancak, bir patlama meydana gelirse ve daha sonra bir işletmenin NFPA 68 standardına uyumlu olmadığı anlaşılırsa, firma bunun sonuçlarına katlanmak zorundadır.
Standardın ayrıntıları, toz işleme ekipmanı tasarlayan ve üreten işletmeler için çok büyük öneme sahiptir. Toz toplayıcılar, püskürtmeli kurutucular, işlem kapları, kanallar ve endüstriyel yapıların hepsi bu geniş tanımlamaya girer.
Bu tür ekipmanların kullanıcıları için iki nokta öne çıkar:
İşletmeyi deflagrasyon olaylarından korumak için mutlaka yetkili bir kuruluş ile temasa geçilmelidir.
Kuruluşumuz, çeşitli sektörlerdeki işletmeler için verdiği sayısız test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları arasında, eğitimli ve uzman bir kadro ve gelişmiş teknolojik donanımı ile, “NFPA 68 Deflagrasyon havalandırma ile patlama koruması” standardında tanımlanan test hizmetleri de vermektedir.