EN 589 Otomotiv Yakıtları - LPG - Gereksinimler ve Test Yöntemleri

Bir Avrupa standardı olan “EN 589 Otomotiv yakıtları - LPG - Gereksinimler ve test yöntemleri” standardında, pazarlanan ve teslim edilen otomotiv LPG’si (sıvılaştırılmış petrol gazı) için gereklilikler ve test yöntemleri açıklanmaktadır.

LPG, bir veya daha fazla hafif hidrokarbondan oluşan ve esas olarak propan, propen, bütan, bütan izomerleri, diğer hidrokarbon gazlarının izleri ile bütenlerden oluşan düşük basınçlı sıvılaştırılmış gaz olarak tanımlanır.

Söz konusu standart, otomotiv LPG’si ile çalışmak üzere tasarlanmış LPG motorlu araçlarda kullanılan otomotiv LPG’sine uygulanabilir.

LPG ile çalışırken yangın ve patlama riskine ve aşırı miktarda LPG solunması ile ortaya çıkan sağlık tehlikesine dikkat çekilmektedir.

LPG, normalde basınç altında depolanan oldukça uçucu bir hidrokarbon sıvısıdır. Basınç serbest bırakılırsa, yaklaşık yüzde 2 (V/V) ila yüzde 10 (V/V) aralığında hava ile yanıcı karışımlar oluşturan büyük hacimlerde gaz üretilir.

Bu Avrupa standardı, LPG’nin örneklenmesi, elleçlenmesi ve test edilmesini içerir. Çıplak alevler, korumasız elektrikli ekipmanlar, elektrostatik tehlikeler ve benzer tehlikeler, LPG için tutuşma kaynaklarıdır. Ayrıca sıvı haldeki LPG ciltte soğuk yanıklarına neden olabilir. LPG havadan daha ağırdır ve boşluklarda birikir. Yüksek konsantrasyonlarda LPG solunduğunda boğulma tehlikesi vardır.

Bu standardın amaçları doğrultusunda, sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG), orta basınç koşulları altında ve ortam sıcaklığında sıvı fazda depolanabilen veya işlenebilen, ağırlıklı olarak propan ve bütan gazlarından oluşan, az oranda propen, bütenler ve pentanlar / pentenler içeren petrol gazını ifade eder.

Testler için LPG numuneleri, “BS EN ISO 4257 Petrol ve ürünleri için test yöntemleri - Sıvılaştırılmış petrol gazları - Örnekleme yöntemi” standardında açıklandığı gibi veya otomotiv LPG’sinden numune alınmasına ilişkin ulusal standartların veya yasal düzenlemelerin gerekliliklerine uygun olarak alınmalıdır. Ulusal gereklilikler ayrıntılı olarak belirtilmeli veya bu standardın ulusal bir ekinde referans olarak belirtilmelidir.

Bu standartta atıfta bulunulan test yöntemlerinden bir kısmının hassasiyeti göz önünde bulundurulduğunda, bu standartta yer alan numune alma kapları ile ilgili herhangi bir rehbere uyulmasına özellikle dikkat edilmelidir. Buharlaşma kayıplarını önlemek için numune alma prosedürünün ayrıntılı olarak takip edilmesi önemlidir. Dağıtıcı hortumdan numune almadan önce, temsili bir numune elde etmek için 20 l ürün pompalanmalı veya yeniden dolaştırılmalıdır.

Otomotiv LPG dağıtımında kullanılan dağıtım pompaları ve nozullar üzerinde işaretlenmesi gereken bilgiler ve etiket boyutları, “EN 16942 Yakıtlar - Araç uyumluluğunun belirlenmesi - Tüketici bilgileri için grafiksel ifade” standardına uygun olmalıdır.

Bu standartta gereksinimler ve test yöntemleri şu şekilde açıklanmıştır:

• Genel: Standart içinde verilen tabloda yer alan test yöntemleriyle test edildiğinde, otomotiv LPG yakıtı bu tabloda belirtilen sınırlayıcı gereksinimlere uymalıdır. Minimum buhar basıncı açısından yılın her dönemi için ulusal olarak mevsimsel sınırların belirlenmesine olanak sağlamak amacıyla A, B, C, D ve E olmak üzere beş sınıf verilmiştir. Bu standardın ekinde, her ülke tüm yıl boyunca 150 kPa (gösterge) minimum buhar basıncına ulaşmak için hangi sınıfları benimsediğini belirtmeli ve seçilen sınıfın geçerli olduğu tarih aralığını ayrıntılı olarak belirtmelidir. Otomotiv amaçlı sıvılaştırılmış petrol gazları, yakıtı uygun motorlarda kullanım için kabul edilemez hale getirebilecek herhangi bir yabancı madde veya kirleticiden arındırılmış olmalıdır.
• Su içeriği: Otomotiv amaçlı sıvılaştırılmış petrol gazları, görsel incelemede 0 derecede ve doymuş buhar basıncında serbest su içermemelidir. En az yüzde 60 m/m propan içeren propan açısından zengin karışımlar için, EN ISO 13758 standardına uyum bu gereksinimi eşit şekilde karşılar. İşletme amaçları için 2 000 mg/kg’a kadar metanol eklenmesine izin verilir. Başka hiçbir antifriz maddesi eklenmemelidir.
• Koku: Standart ekinde açıklanan prosedüre uygun olarak test edildiğinde, gazın kokusu karakteristik (yani belirgin ve hoş olmayan) olmalı ve alt yanıcılık sınırının yüzde 20’si oranında havadaki bir konsantrasyonda tespit edilebilir olmalıdır (Ek A). Hoş olmayan öznel olduğundan, koku bir uyarı olmalı ve kullanıcıyı sızıntıyı aramaya davet etmelidir. Ya da koku testi, bu tespit yöntemleri kokuyu veya en azından Ek A’da açıklanan test yöntemine eşit bir ilişkili parametreyi ölçme yeteneğini gösteriyorsa alternatif test yöntemleri kullanılabilir. Bu tür alternatif prosedürler ayrıntılı olarak belirtilmeli veya bu standardın ekinde referans olarak belirtilmelidir.
• Yoğunluk: Bir yoğunluk raporu gerekiyorsa, EN ISO 3993 veya EN ISO 8973 standartlarına uyulmalıdır. Bu standartta atıfta bulunulan tüm test yöntemleri bir hassasiyet beyanı içerir. Anlaşmazlık durumlarında, EN ISO 4259-2 standardına açıklanan test yöntemi hassasiyetine dayalı olarak anlaşmazlığın çözülmesi ve sonuçların yorumlanması prosedürleri kullanılır. Buharlaşma kalıntısı ile ilgili anlaşmazlık durumunda, EN 15470 veya EN 15471 standartları kullanılır. Buhar basıncı ile ilgili anlaşmazlık durumunda, EN ISO 4256 standardı kullanılır. Toplam dien içeriği ve propan içeriği ile ilgili anlaşmazlık durumunda, EN 27941 standardı kullanılır. Toplam kükürt içeriği ile ilgili anlaşmazlık durumunda, prEN 17178 standardı kullanılır.

Kuruluşumuz, çeşitli sektörlerdeki işletmeler için verdiği sayısız test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları arasında, eğitimli ve uzman bir kadro ve gelişmiş teknolojik donanımı ile, “EN 589 Otomotiv yakıtları - LPG - Gereksinimler ve test yöntemleri” standardında tanımlanan test hizmetleri de vermektedir.