IEC 60093 Katı Elektrik Yalıtım Malzemelerinin Hacim Direnci ve Yüzey Direnci İçin Test Yöntemleri

Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) tarafından yayınlanan IEC 60093 standardında, katı elektrik yalıtkan malzemelerin hacim ve yüzey direncinin belirlenmesine yönelik test yöntemleri tanımlanmakta ve hacim ve yüzey direncinin belirlenmesi için hesaplamalar sunulmaktadır.

Hem hacim direnci hem de yüzey direnci testleri şu sayılan faktörlerden etkilenmektedir:

• Voltaj uygulamasının büyüklüğü ve süresi
• Elektrotların yapısı ve geometrisi
• Koşullandırma ve ölçüm sırasında ortam atmosferinin sıcaklığı ve nemi
• Numunelerin sıcaklığı ve nemi.

Söz konusu standart, bu faktörler için bazı önerilerde bulunmaktadır.

Bu standardın son yapılan güncellemesinde başlıca şu iyileştirmelere gidilmiştir:

• Koruma ve korumalı elektrotlar arasındaki direnç tarafından akım ölçerin yönlendirilmesi
• İletken kauçuktan yapılmış elektrotların hacimsel özdirenç ölçüm sonuçları üzerindeki önemli etkisi
• Özdirenç hesaplamaları için basitleştirilmiş ifadelerin uygulanması ile ilgili hatalar (tübüler numuneler için hacim özdirenci, dairesel elektrotlu numuneler için yüzey özdirenci)
• Ölçüm elektrodunun etkin yüzeyinin arttırılması (marj genişliğinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi)

Yüksek özdirençli dielektrikler için hacim ve yüzey özdirenç ölçümleri en zor işlemlerdir. Ölçüm sonuçları, uygulanan voltaj ve elektrifikasyon süresi, uygulanan elektrotların tipi ve geometrisi, ölçüm ve koşullandırma periyotları sırasındaki sıcaklık ve bağıl nem, gürültü ve bozulmalar ile numunede ölçümden önce depolanan yüzey ve alan yükü gibi birçok faktörden etkilenmektedir.

Standart, katı dielektrikler için farklı laboratuvarlarda elde edilen ölçüm sonuçlarının karşılaştırılması açısından özel bir anlama sahiptir. Yoksa standardın içeriğinde herhangi bir hata aranmamalıdır.

Standardın amaçları doğrultusunda hacim direnci ifadesi, bir numunenin iki yüzüne yerleştirilmiş iki elektrot arasına uygulanan doğrudan voltaj ile elektrotlar arasındaki kararlı durum akımının, elektrotlardaki olası polarizasyon olaylarını ihmal ederek belirlenen direncini ifade etmektedir. Bir dakikadan daha uzun süre elektriklenme süresi boyunca kararlı durum akımına ulaşılırsa, geçici akım değerinden hacim direnci ve uygun özdirenç belirlenmekte veya bir fonksiyon olarak verilmektedir.

Kuruluşumuz, çeşitli sektörlerdeki işletmeler için verdiği sayısız test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları arasında, eğitimli ve uzman bir kadro ve gelişmiş teknolojik donanımı ile, IEC 60093 standardı kapsamında, katı elektrik yalıtım malzemelerinin hacim direnci ve yüzey direncini belirlemeye yönelik test hizmetleri de vermektedir.