ISO 6782 Beton İçin Agregalar - Yığın Yoğunluğunun Belirlenmesi

Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından geliştirilen “ISO 6782 Beton için agregalar - Yığın yoğunluğunun belirlenmesi” standardında, beton için kuru veya nemli agregaların (normal veya hafif) gevşek veya sıkıştırılmış haldeki kütle yoğunluğunun belirlenmesine yönelik bir test yöntemi açıklanmaktadır.

Bu standart, “ISO 4847, Beton - Agregaların elek analizi” standardını referans almaktadır.

Bu standardın amaçları doğrultusunda yığın yoğunluğu, belirli bir kabı dolduran bir agrega numunesinin kütlesinin, kabın hacmine oranını ifade eder. Birim hacim başına kütle, yani kilogram/metreküp olarak ifade edilir.

Bu testlerde kullanılan başlıca ekipman şunları içerir:

• Silindirik konteyner: Pürüzsüz bir iç kısma ve agrega boyutuna uygun tabloda verilen yaklaşık boyutlara sahip ve kulplarla donatılmış bir konteynerdir. Konteyner su geçirmez olmalı, sert kullanımda formunu koruyacak kadar dayanıklı olmalı ve korozyona karşı korunmalıdır. Üst kenar pürüzsüz ve 0,25 mm’ye kadar düz ve tabana 0,5 dereceye kadar paralel olmalıdır. Konteynerin boyutları ve sıkıştırma vuruşlarının sayısı, standart içinde verilen tabloda yer almaktadır.
• Terazi: Tartılacak malzemenin kütlesinin yüzde 0,2’sine kadar hassas ve yeterli kapasiteye sahip (kullanılan konteynerin boyutuna bağlı olarak) bir terazidir.
• Düz metal sıkıştırma çubuğu: Yaklaşık 16 mm çapında ve yaklaşık 600 mm uzunluğunda, yuvarlak uçlu düz metal bir çubuktur.
• Uygun kürek veya kepçe.

Testlere hazırlık aşamasında agregadan ISO 4847 standardına göre numune alınır. Eğer belirleme agregalar üzerinde yapılacaksa, numune 105 derece artı/eksi 5 derece sıcaklıkta sabit kütleye kadar kurutulur ve iyice karıştırılır. Eğer belirleme nemli agregalar üzerinde yapılacaksa, nem içeriği kuru kütlenin yüzdesi olarak belirlenir ve bu test raporunda belirtilir. Bir fraksiyonun homojenliğinin kontrol edilmesi isteniyorsa, büyük boyutlu agrega ile küçük boyutlu agrega elenerek ayrılmalıdır.

Teste başlamadan önce kabın kalibre edilmesi gerekir. Bunun için kap 20 derece artı/eksi 2 derece sıcaklıkta suyla doldurulur ve kabarcıkları ve fazla suyu ortadan kaldıracak şekilde bir cam levha ile kaplanarak ve suyun kütlesi yüzde 0,2 doğrulukla belirlenerek kalibre edilir. Kabın gerçek hacmi, metreküp cinsinden, daha sonra suyun kütlesi, kilogram cinsinden, 1000’e bölünerek elde edilir.

Sıkıştırılmamış dökme yoğunluğunu belirlemek için kap kürek veya kepçe ile iyice karıştırılmış agrega ile doldurulur ve agrega kabın üstünden en fazla 50 mm yükseklikten boşaltılır. Mümkün olduğunca, numunenin oluştuğu parçacık boyutlarının ayrılmasını önlemek için özen gösterilir. Kap taşana kadar doldurulur ve sıkıştırma çubuğunu kabın üstünde ve onunla temas halinde olacak şekilde yuvarlayarak fazla agrega çıkarılır, ilerlemesini engelleyen herhangi bir agrega elle çıkarılır ve belirgin çöküntüleri doldurmak için agrega eklenir. 5 mm veya daha küçük agrega için, sıkıştırma çubuğu bir cetvel olarak kullanılarak yüzey sıyrılabilir. Agrega ve kabı yüzde 0,2 doğrulukla tartılır.

Sıkıştırılmış yığın yoğunluğu.

Çubuklama ile kampaksiyon yapılırken, agrega, yukarıda açıklanan şekilde yaklaşık üçte biri dolana kadar konteynere aktarılır. Yüzeyi elle düzleştirilir ve agrega katmanı, sıkıştırma çubuğunun yüzeye eşit şekilde dağıtılmış gerekli sayıda vuruşuyla çubuklanır. Konteynere yaklaşık üçte ikisi dolana kadar daha fazla agrega konulur ve daha önce olduğu gibi tekrar düzleştirilir ve çubuklanır. Son olarak, konteyner taşana kadar doldurulur ve tekrar daha önce olduğu gibi çubuklanır. İlk katmanı çubuklarken, çubuğun konteynerin tabanına zorla çarpmasına izin verilmez. İkinci ve üçüncü katmanları çubuklarken, sıkıştırma çubuğunun önceki agrega katmanına nüfuz etmesini sağlamak için sadece yeterli kuvvet kullanılır. Agregaya herhangi bir zarar vermekten kaçınılmalıdır. Son olarak, agreganın yüzeyi düzleştirilir ve agrega ve konteyner yüzde 0,2 doğrulukla tartılır.

Vibrasyon veya jigging gibi diğer sıkıştırma yöntemleri, agregayı konteynerde sıkıştırmak için kullanılabilir ve kullanılırsa test raporunda ayrıntılı olarak açıklanmalıdır.

Kuruluşumuz, çeşitli sektörlerdeki işletmeler için verdiği sayısız test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları arasında, eğitimli ve uzman bir kadro ve gelişmiş teknolojik donanımı ile, “ISO 6782 Beton için agregalar - Yığın yoğunluğunun belirlenmesi” standardında tanımlanan test hizmetleri de vermektedir.